---

Wat is een Value Stream?

Een Value Stream is een set van activiteiten die wordt uitgevoerd om waarde te creëren voor een klant. Waarde wordt daarmee vaak uitgedrukt als een product of dienst waarvoor een klant bereid is te betalen. Het te betalen bedrag is dan representatief voor de waarde die is gecreëerd. Het principe hierachter is dat een input, bijvoorbeeld een order, de Value Stream activeert. Vervolgens zorgen de activiteiten ervoor dat de input wordt getransformeerd in een output (bijvoorbeeld een levering) die waardevol is voor de ontvanger van de output.

Wat is het doel van een Value Stream?

Value Streams zijn niet nieuw in de wereld van Enterprise architecture, portfolio management en Continuous Improvement. Wat wel iets nieuwer is, is het gebruik van value streams in de wereld van Agile Transformaties.

Het vastleggen van value streams in een organisatie laat zien waar en hoe de organisatie waarde creëert. Het creëren van waarde rechtvaardigt het bestaan van de organisatie en is gelinkt aan de organisatie strategie. Wil je de organisatie strategie ten uitvoer brengen dan zal je eerst moeten weten op welke onderdelen in de organisatie de strategie impact heeft. In het verleden werd met onderdelen vaak afdelingen bedoeld. De strategie werd afgebroken en in delen toebedeeld aan de verschillende afdelingen die vervolgens verantwoordelijk waren voor alleen hun deel van de uitvoering. Dit heeft bij veel bedrijven geleid tot een langzame, inefficiënte en ineffectieve uitvoering van de strategie.

Agile gebruikt value streams op een iets andere manier. Vanuit de Agile gedachte worden er teams opgebouwd die eigenaar zijn van een value stream. Deze teams zijn dus geen afdelingen maar zijn opgebouwd uit experts uit verschillende afdelingen die samen de value stream managen en innoveren. Deze value stream teams zijn autonoom en hebben het eigenaarschap over de value stream. Op deze wijze kan de organisatie strategie worden toebedeeld aan 1 value stream in plaats van aan meerdere afdelingen. Door de organisatie in te richten rondom value streams in plaats van afdelingen wordt de organisatie efficiënter en effectiever in het uitvoeren van de organisatie strategie.

Hoe begin je met Value Streams

Een functie of afdelingsgerichte organisatie transformeren naar een Value Stream gedreven organisatie begint met het in kaart brengen van alle Value Streams in een organisatie. Dit noemen we Value Stream Identification. Value Stream Identification begint met het in kaart brengen van alle klantgerichte Value Streams gevolgd door alle product gerichte Value Streams. Product gerichte Value Streams, ook bekend als Development Value Streams of Product Teams, leveren de producten (bijvoorbeeld de IT systemen) die door de klant gerichte Value Streams (Operational Value Streams) worden gebruikt om de (interne) klant waarde te leveren.

Na het het identificeren van de Value Streams vindt Value Stream Coordination en Value Stream Management plaats. Value Stream Coordination is het afstemmen van de activiteiten van de diverse Value Streams zodat ze zo efficiënt en effectief mogelijk samen werken.

Value Stream Management zijn alle activiteiten gericht op het verbeteren van de Value Streams ,om deze efficiënter en effectiever te maken, door alle activiteiten die geen waarde toevoegen te elimineren of te minimaliseren.

Wanneer begin je met Value Streams

In principe zou ieder bedrijf altijd Value Stream gericht moeten werken. Dit omdat Value Streams de klantbehoefte als uitgangspunt neemt. Wil je een klant tevreden stellen dan zal de klantbehoefte centraal moeten staan. Er zijn echter ook bedrijven die product georiënteerd zijn. Deze bedrijven beginnen met een product idee en proberen daarvoor een markt te vinden. Veel Start-ups werken op deze manier. Voor Start-ups wordt het noodzakelijk om een Value Stream gerichte aanpak te gaan hanteren zodra ze een succesvol Proof of Concept of Minimum Viable Product hebben ontwikkeld. Op dat moment weten ze dat ze een succesvol product in handen hebben. Om dat product verder te ontwikkelen is het noodzakelijk om de verdere productontwikkeling af te stemmen op de klantwens. Een Value Stream gerichte aanpak past hier het beste bij. Het juiste moment voor een organisatie om een Value Stream structuur aan te nemen is dus wanneer een Startup door groeit richting een Scale-up. Ook een later stadium waarin een Scale-up meer de vorm van een corporate organisatie begint aan te nemen, kan een goed moment zijn om Value Streams te introduceren. Hiermee voorkom je een afdeling gedreven organisatiestructuur die innovatie belemmert.

De uitdagingen bij Value Streams

De grootste uitdaging bij het aannemen van een Value Stream gerichte organisatie structuur ligt bij bestaande afdeling gedreven organisaties. Een Value Stream loopt immers door afdelingen heen en het “kantelen” van de organisatie van een afdeling naar een procesgerichte organisatie heeft veel impact op de rollen en verantwoordelijkheden. Een afdelingsmanager heeft in een afdeling gedreven organisatie vaak veel invloed op het product of de dienst die wordt geleverd aan klanten. (en vaak conflicteert deze invloed met de invloed van andere afdelingen op datzelfde product of diezelfde dienst, waardoor kwaliteit naar beneden gaat en innovatie wordt afgeremd of belemmerd). In een Value Stream organisatie bepaald de Epic Owner of de Product Owner hoe en welke producten of diensten worden ontwikkeld en geleverd aan de klant. De afdelingsmanager wordt in een Value Stream organisatie vaak gepositioneerd als een Chapter Lead. Een Chapter Lead is verantwoordelijk voor het leveren van de juiste capaciteit aan de Value Streams maar heeft geen invloed op de producten of diensten die worden ontwikkeld. Een bestaande organisatie inrichten als een Value Stream gerichte organisatie kan dus veel impact hebben op bestaande posities, verantwoordelijkheden en zichtbare en niet zichtbare “macht” en “privileges”.

Conclusie

Het inrichten van een organisatie in Value Streams levert een klantgerichte en innovatie gerichte organisatie op. Het ideale moment hiervoor is wanneer een organisatie haar eerste Minimum Viable Product succesvol heeft geïntroduceerd. In deze fase is de structuur en de rollen en verantwoordelijken nog niet in beton gegoten. Het veranderen van de organisatie in een Value Stream gedreven organisatie is daarmee relatief eenvoudig (en soms ontstaat dit zelfs organisch). Een bestaande organisatie met een afdelingsstructuur en meerdere hiërarchische lagen kan ook worden gekanteld in een Value Stream gerichte organisatie. Vaak vind dit plaats in de vorm van een Matrix organisatie. De valkuilen hierbij zijn dan echter wel de wijzigende posities, rollen en verantwoordelijkheden.